راههايي براي شناسايي تعدادجمله در شعر

سلام. همكاران محترم. نحوه تشخيص تعداد جملات در نظم و نثر 

اميدوارم كه مفيد باشد

براي تشخيص  تعداد جملات در نظم و نثر به شيوه زير عمل مي كنيم.

 ابتدا فعلهاي متن را مي خوانيم. به تعداد فعلهاي موجود جمله داريم.

مثال  1 - : رو سر بنه به بالين ، تنها مرا رها كن  : مي بينيم كه سه فعل دارد .

پس اين مصرع سه جمله است .

مثال 2 - صياد بي روزي ماهي در دجله نگيرد  و ماهي بي اجل در خشك نميرد.

 سپس دقت مي كنيم كه آيا عبارت مورد نظر ، فعل محذوف دارد يا نه ؟

مثال 1- : يكي را گفتند : عالم بي عمل به چه ماند؟گفت : به زنبور بي عسل.

 سه فعل وجود دارد. بنابر اين قطعا  سه جمله داريم. اما با كمي دقت متوجه

مي شويم كه جاي يك فعل خالي است. بله ... در انتهاي عبارت.

گفت : به زنبور بي عسل  (ماند ). پس با توجه به فعل محذوف " ماند" ، چهار جمله

داريم.

مثال 2 - گفتمش  عزم ديار يار داري ؟ گفت آري .

مي بينيم كه سه فعل داريم و سه جمله. اما يك فعل هم محذوف است :

... آري ( دارم ) .

بنا براين اين مصرع  فوق چهار جمله دارد.

مثال 3 - هزار باره چراگاه خوشتر ازميدان // وليكن اسب ندارد به دست خويش عنان

يك فعل بيشترنداريم و يك جمله. اما اگر دقت كنيم  مي بينيم كه در مصرع اول ،

فعل ( است ) حذف شده...

هزار باره چراگاه  خوشتر از ميدان است.

 منادا هم جمله محسوب مي شود: 

گفتي به برم  بنشين يا از سر جان برخيز

فرمان برمت جانا بنشينم و بر خيزم. =  هفت جمله .

 شبه جمله ها هم يك جمله محسوب مي شوند.

مثال : آفرين ! نقاشي قشنگي كشيده اي :  دو جمله ..

 گاهي اوقات افعال اسنادي به صورت مخفف مي آيند. ( م = هستم  ،،

ي = هستي  ،، ند  =هستند ،،  يم = هستيم ) . اينها هم فعل هستند ولي به

صورت مخفف.

مثال : گفتم : مذمت اينان روا مدار كه خداوند كرمند ( هستند ). گفت غلط گفتي كه

بنده درمند.( هستند)..

مثال 2 - روزگاري است كه سودا زده ي روي توام ( هستم ) = دو جمله.

 گاهي اوقات جمله ، فقط يك فعل است. به عبارت ديگر فعلها هر چند به

تنهايي در عبارتي قراربگيرند ، يك جمله محسوب مي شوند. مثال :

گفتم غم تو دارم ، گفتا غمت سر آيد // گفتم كه ماه من شو  ، گفتا اگر بر آيد.

 بيت بالا هشت جمله است.